Linux Tabanlı Mobil İşletim Sistemleri

Bu blog yazımda sizlere Linux ve Linux türevlerinin mobil dünyadaki yerinden bahsedeceğim.

Linux, kaynak kodlarının GNU Genel Kamu Lisansı çerçevesinde dağıtılıp, değiştirilebildiği, ilk olarak Linus Torvalds tarafından yazılan, açık kaynak kodlu ve özgür bir işletim sistemi çekirdeğidir. Linux çekirdeği; bilgisayarlar, iş istasyonları, akıllı telefonlar, gömülü cihazlar, televizyonlar ve tabletler gibi hemen her platformda çalışabilmektedir.

 

MeeGo

Yayınlanan son kararlı sürümü 1.2 Harmattan olan MeeGo, Nokia ve Intel tarafından geliştirilmiş Debian tabanlı bir mobil işletim sistemi projesidir. Resmi olarak yalnızca Nokia N9 altında kullanıldı.

Nokia'nın Microsoft ile ünlü anlaşmasından sonra MeeGo'yu geliştiremeyeceğini bildirmesi ve daha sonra da Intel'in Samsung ile anlaşarak Tizen OS adında başka bir işletim sistemi geliştirmeye karar vermesiyle son buldu.

MeeGo Türkiye topluluğuna bu bağlantıdan erişebilirsiniz.

 

Sailfish OS

Windows Phone ve iOS platformları birçok sınırlamaya sahip. Android ise çekirdek tarafında açık kaynak olmasına rağmen gizli kısımları var. Bundan dolayı Firefox OS, Ubuntu, Tizen ve Sailfish OS gibi işletim sistemleri geliştirilmeye başlandı. Sailfish bu işletim sistemleri arasında biraz daha yeni. MeeGo'nun tekrar canlandırılmasıyla ortaya çıkan bir açık kaynak ve Linux tabanlı bir işletim sistemidir.

Sailfish OS görsele çok önem veriyor. İlk Sailfish OS telefonu Jolla için akıllı arka kapaklar çıkarılmış. Takılan kapak rengine göre telefon otomatik olarak kendine uygun bir arka plan resmi ve ses efektleri seçiyor.

Sailfish OS sadece kendi uygulamalarına değil, Google Play dışındaki Android uygulamalarına da erişebiliyor. Sailfish OS, Android donanımını da destekliyor. Android yüklü bir cihaza daha sonra Sailfish OS yükleme şansınız var. Android uyumluluk sorunları giderilirse yayılma ihtimali olan bir işletim sistemi.

 

CyanogenMod

CyanogenMod, akıllı telefonlar ve tablet bilgisayarlar için geliştirilmiş, özgür ve Linux tabanlı bir işletim sistemidir. CyanogenMod'u Android'in delice optimize olmuş ve Google'ın ıvır-zıvırlarından kurtulmuş bir sürümü olarak düşünebilirsiniz. CyanogenMod, Android çekirdeğinin üzerine OpenVPN istemcisi, FLAC ses sıkıştırması desteği, şifreli mesajlaşma, işlemciye hız aşırtma (overclocking) gibi Google ve cihaz üreticilerinin sunmadığı pek çok özelliği kullanıcılarına sunar. Android için geliştirilmiş her uygulamayı CyanogenMod ile kullanabilirsiniz.

CyanogenMod'un kurulumu benzer işletim sistemlerine göre daha zordur. Bu yüzden Android hakkında CyanogenMod kullanıcıları normal Android kullanıcılarından daha fazla bilgi sahibidir. 

• http://www.cyanogenmod.org/
• https://github.com/CyanogenMod

 

Ubuntu Touch

Ubuntu işletim sisteminin ana geliştiricisi Canonical firması ve Ubuntu topluluğu tarafından geliştirilen, özgür bir mobil işletim sistemidir. Ubuntu Touch, Ubuntu işletim sisteminin telefonda çalışan hali diyebiliriz.

Ubuntu Touch işletim sistemi bulunan telefonda paket yönetimini apt ile yaptığınızı ve sudo ile kolaylıkla root olabildiğinizi hayal edin. Doğrusu ben hayal ettiğimde çok heyecanlanıyorum. Bu yetkilerle telefonda çok fazla şey yapılabileceğini düşünüyorum. Her ne kadar Ubuntu Touch kararlı bir sürüm olarak yayınlanmış olsa da, şimdilik daha çok geliştiricileri hedef alıyor.

Ubuntu Touch işletim sisteminde Google Play Store veya herhangi bir uygulama mağazasına erişimi mümkün değil. Çok fazla bir uygulaması yok. Bu yüzden uygulama zenginliği açısından Android, iOS ve Windows Phone'a yaklaşabilmiş değil.

Ubuntu Touch kurulumu bu bağlantıda çok güzel anlatılmış. Ubuntu Türkiye sayfasında sudo tayfası, çeviri tayfası ve wiki tayfası olmak üzere 3 tayfa mevcut. Siz de bu tayfalara katılın, hem kendinizi geliştirmiş hem de Ubuntu'ya katkı sağlamak için küçük bir adım atmış olursunuz.

 

Firefox OS

Mozilla Vakfı tarafından geliştirilen Firefox OS, 0Linux tabanlı özgür bir mobil işletim sistemidir. İşletim sistemi de dâhil olmak üzere içerisindeki her şey HTML5 tabanlı web sayfalarından oluşuyor.

Firefox OS'un hedefi, kendine diğer mobil platformlardan farklı bir kulvar yaratmak. Ucuz ve herkes tarafından kolayca erişilebilir cep telefonlarını hedefleyen Firefox ekibi, Hindistan'da 25 dolarlık bir telefon üretmeyi başardı bile.

Firefox OS işletim sisteminin tamamının web teknolojileriyle çalışması, uygulama geliştirmeyi kolaylaştırıyor. Firefox OS için Android ve iOS'ta olan sabit bir SDK, IDE ve araçlar yok. Uygulamalar HTML5 uygulamaları olduğu için web sayfalarını oluştururken her türlü araçtan faydalanmak mümkün.

Mozilla Türkiye ekibine katılmak ve katkı sağlamak, mobil web teknolojilerini anlamak açısından sizin için çok yararlı olabilir.

 

Android

Linux çekirdeğini kullanan işletim sistemlerinin en yaygını olan Android,  Google, Open Handset Alliance ve özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen mobil bir işletim sistemidir. Derlenmiş Java kodunu çalıştırmak için Dalvik sanal makinasını kullanır. Cihazların fonksiyonelliğini genişleten uygulamalar yazan ve bu uygulamaların geliştirilmesi için çalışan geniş bir geliştirici kitlesine sahiptir.

Android uygulamaları Google'ın Android işletim sistemleri için oluşturduğu Google Play Store'da saklanır. Android uygulamaları düzenlemek ve yönetmek için eğlenceli, kolay bir arayüz kullanır. 

Android ile ilgili yeni gelişmeleri takip etmek için çeşitli forumları ya da Android ile ilgili haberleri takip etmelisiniz. Android'de uygulama geliştirmek isterseniz, http://developer.android.com eğitimleri çok güzel. Bu arada benden duymamış olun ama çok yakında bu eğitimler Türkçe olarak Geleceği Yazanlar'da yer alacak. Bu eğitimlerle birlikte Geleceği Yazanlar Android eğitimlerini tamamlamak, size çok büyük bir katkı sağlayacaktır.

 

Tizen

Yaklaşık 3 yıl önce Nokia, Microsoft ile anlaşarak MeeGo'yu geliştirmeyeceğini bildirdi. Bunun üzerine Intel ile Samsung anlaşarak MeeGo'yu Tizen olarak devam ettirme kararı aldı. HTML5 API'leri üzerine kurulan Tizen'in içerik yönünden MeeGo ile çok bir bağı kalmadı.

Tizen uygulamalarında JQuery, CSS gibi araçlar da kullanılabiliyor. Tizen SDK'nın Ubuntu, Windows ve Mac OS sürümleri yayımlanmıştır.

Tizen Türkiye topluluğuna bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.