"İstemci taraflı programlama dillerinin çalışma yeri kullanıcının bilgisayarıdır. Bir web sayfasına eriştiğinizde, istemci taraflı programlama dilleri ile oluşturulmuş kodlamalar, web sitesinin oluşturulmasında kullanılan HTML ve CSS gibi diğer yapılarla beraber bilgisayarınıza indirilir. İndirilen bütün yapılar tarayıcıda bir araya getirilerek web sayfası oluşturulur. Yani bu tür programlama dili komutlarını yorumlayan ve çalıştıran tarayıcıdır.
Sunucu taraflı programlama dillerinin komutları sunucuda derlenir ve burada çalıştırılır. Komutları derleyen, tarayıcılar değil sunucudaki yazılımlardır. Sunucuda kullanıcıdan gelen isteğe göre sayfalar oluşturulur ve bu sayfalar istemci taraflı programlama dillerinde olduğu gibi kullanıcının bilgisayarına yüklenerek kullanıcıya gösterilir. Örneğin kullanıcı ana sayfaya girmek için sayfanın adresini yazar. Yani kullanıcı bir istekte bulunur. Gelen istek, sunucudaki komutlar sayesinde yorumlanır ve sunucuda anasayfa oluşturularak kullanıcıya gönderilir.
İstemci taraflı programlama dillerinin komutlarına sayfa kaynaklarını inceleyerek ulaşabiliriz. Çünkü bu komutlar, sayfa bilgileri ile beraber bilgisayarınıza indirilmiştir. Fakat sunucu taraflı programlama dillerinin komutlarını sayfa kaynağında göremeyiz. Çünkü bu komutlar bilgisayarınıza indirilmez, sunucuda çalışır ve sonuç olarak web sayfaları oluşturur. Yani gönderdiğimiz isteğe göre oluşturulan sayfayı görebiliriz, sayfanın oluşturulmasında kullanılan komutları değil."
Şuan kullanmış olduğunuz bu site sunucu tarafında çalışıyor. İstemci de siz oluyorsunuz. Siz bir istekte bulunuyorsunuz. Veriler sunucuya tarayıcınız tarafından iletiliyor. İletilen bilgiler belirli güvenlik protokollerine göre tekrar istemciye işlenerek gönderiliyor. Bu döngü sunucu ile istemci arasındaki internet teknolojisinin kalitesine göre hızlı ya yavaş olarak devam ediyor. Sunucunun veriyi işlerkenki performansı da bu hızı etkiliyor. İstemcinin tarayıcısı ve tarayıcıyı çalıştırdığı donanım da bu süreci etkiliyor. Bu sebeple istemci ve sunucu bir veri trafiğinde iki uç olarak yer alıyor.
Web sayfalarından ziyade bu bir genellemedir .
Yazılan dille bağdaştırılır. HTML , CSS ve JavaScript ile yazılan bir web sitesi İstemci tarafı programlama adı altında anlatıma tabiidir.
Sunucu tarafı programlama dinamik içerik üretme ile ilgili. Sunucularda çalışır.
Bu programlama birçok dilde yapılabilir:
PHP
Java ve jsp
Asp.NET
Perl
Python
Ruby vb.
Bu kod aşağıdakilerle ilgilidir:
Veritabanını sorgulama
Verileri html'ye kodlayın
Veritabanına bilgi ekleme ve güncelleme
